Instytucja
Wigierski Park Narodowy
Adres i kontakt
Krzywe 82,
16-402 Suwałki,
tel.+48 87 563 25 40
e-mail: wigry_pn@wigry.org.pl
WWW
Kierownik Stacji
Mgr Aleksandra Mackiewicz
Lokalizacja Stacji
Zlewnia badawcza Stacji Bazowej WIGRY leży w środkowo-zachodniej części Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 „Ostoja Wigierska”.
Charakterystyka zlewni badawczej ZMŚP
Zlewnia badawcza zajmuje obszar o powierzchni 11,026 km2, stanowiący zlewnię ujściowego odcinka Czarnej Hańczy do jeziora Wigry. Obszar ten znajduje się na Niżu Wschodnioeuropejskim, w obszarze Pojezierza Wschodniosuwalskiego i Równiny Augustowskiej. Ukształtowanie zlewni badawczej jest związane z akumulacyjną i erozyjną działalnością ostatniego lądolodu skandynawskiego. Wschodnia część obszaru zlewni charakteryzuje się silnie urozmaiconą rzeźbą i zróżnicowaną litologią. Główną jednostką morfologiczną jest dolina Czarnej Hańczy rozcinająca wysoczyznę polodowcową. Dno doliny jest płaskie, pokryte torfami wieku holoceńskiego o miąższości kilku metrów, podścielonymi przez gytię w pobliżu ujścia do jeziora Wigry.
Rzeźba terenu jest zróżnicowana. Maksymalna wysokość terenu zlewni wynosi 184,42 m n.p.m., minimalna natomiast 131,71 m n.p.m., co daje deniwelację rzędu 52,71 m oraz wysokość średnią równą 151,70 m n.p.m.
Charakterystyczną cechą zlewni badawczej jest jej znaczny stopień bezodpływowości. Na ogólną powierzchnię zlewni wynoszącą 11,026 km2, aż 8,490 km2 (77%) stanowią obszary bezodpływowe. Obszary te znajdują się w położeniach bardziej wyniesionych w stosunku do dna doliny Czarnej Hańczy. Często też zajmują wyloty suchych dolin, tworząc rozwinięte systemy bezodpływowe. Nie ma to jednak większego wpływu na obieg wody (poza jego dynamiką), ponieważ zagłębienia bezodpływowe dominują na powierzchniach zbudowanych z piasków i żwirów o bardzo dobrej i dobrej przepuszczalności. W skali całej zlewni badawczej różnego rodzaju utwory piaszczyste zajmują 86,7% powierzchni, natomiast pyły, gliny i inne słabiej przepuszczalne utwory stanowią 13,3%. To oznacza, że obszary bezodpływowe prawdopodobnie biorą udział w zasilaniu Czarnej Hańczy tyle, że raczej drogą podziemną niż w wyniku spływu powierzchniowego. Czynny, pod względem spływu powierzchniowego, fragment zlewni stanowi koryto Czarnej Hańczy wraz z równiną zalewową.
Głównym obiektem hydrograficznym obszaru zlewni jest rzeka Czarna Hańcza, której całkowita długość wynosi 141,7 km, z czego 107,8 km znajduje się na terytorium Polski (w obszarze zlewni badawczej znajduje się odcinek rzeki o długości 7,90 km).
Największą powierzchnię zlewni stanowią lasy – 6,98 km2 (ponad 63% powierzchni zlewni), z dominacją lasów iglastych, które zajmują 3,93 km2 oraz lasów mieszanych – 2,33 km2. Znaczną część zlewni stanowią również grunty orne – 1,91 km2 (17,2%). Bagna i torfowiska, znajdujące się w płaskodennej dolinie rzecznej, zajmują 0,37 km2 (3,36%). Zabudowa części miejscowości Sobolewo, obszary przemysłowe, miejsca wydobycia kopalin, zwałowiska i hałdy oraz sieć drogowa zajmują łącznie 0,38 km2 (3,45%). Wśród ekosystemów leśnych występuje pięć siedlisk przyrodniczych, będących przedmiotem ochrony w obszarach sieci Natura 2000. Są to: grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum (kod siedliska 9170-2), borealna świerczyna bagienna Sphagno girgensohnii-Piceetum (91D0-5), sosnowo-brzozowy las bagienny Dryopteridi thelypteridis-Betuletum pubescentis (91D0-6), bór sosnowy bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum (91D0-2) i łęg jesionowo-olszowy Fraxino-Alnetum (91E0-3).
Wśród środowisk otwartych nad samą rzeką dominują szuwary turzycowiskowe ze związku Magnocaricion oraz szuwary trzcinowe ze związku Phragmition. Występują tu również torfowiska wysokie z rzędu Sphagnetalia magellanici oraz zbiorowiska turzyc, tworzące kwaśne torfowiska przejściowe Caricion lasiocarpae. W części zachodniej zlewni występują pola uprawne, m.in. ze zbiorowiskami segetalnymi Vicietum tetraspermae (zespół wyki czteronasiennej) oraz łąki świeże ze związku Cynosurion i z rzędu Arrhenatheretalia elatioris. Spośród nieleśnych siedlisk przyrodniczych, będących przedmiotem ochrony w obszarach sieci Natura 2000, stwierdzono tu: torfowiska przejściowe i trzęsawiska (7140), torfowiska zasadowe o charakterze młak (7230), świeże łąki użytkowane ekstensywnie (6510) oraz nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników (3260).
Zlewnia Stacji Bazowej WIGRY jest zlewnią różnicową Czarnej Hańczy, ograniczoną dwoma profilami pomiarowymi. Profil wejściowy znajduje się w Sobolewie i zamyka zlewnię Czarnej Hańczy o powierzchni 193,3 km2 (w tym 7% obszarów bezodpływowych), drenowaną przez odcinek tej rzeki o długości 56,4 km. Powyżej tego profilu znajduje się obszar w granicach administracyjnych miasta Suwałki (liczącego prawie 70000 mieszkańców), z komunalną oczyszczalnią ścieków, która może mieć potencjalny wpływ na jakość wód wpływających do zlewni badawczej. Średni spadek Czarnej Hańczy powyżej Sobolewa wynosi około 2,2 m·km-1, a na pewnych odcinkach ma ona charakter zbliżony do rzeki górskiej. Maksymalna rzędna terenu w górnej części dorzecza Czarnej Hańczy wynosi 292,44 m n.p.m., co daje deniwelację po profil Sobolewo równą 155,66 m.
Zlewnia jest zamykana przez profil ujściowy Czarnej Hańczy do jeziora Wigry. Pomiędzy Sobolewem a jeziorem Wigry rzeka płynie szybko po żwirowo-kamienistym podłożu i silnie meandruje. Kamieniste dno, mimo wartkiego przepływu, nie podlega intensywnej erozji. Sytuacja zmienia się wraz z biegiem rzeki. Im bliżej ujścia do jeziora, tym przepływ rzeki jest spokojniejszy. W środkowej części zlewni materiał w korycie jest przeważnie piaszczysty, natomiast bliżej jeziora koryto staje się głębsze, wypreparowane w osadach mineralno-organicznych i organicznych. Rzędna terenu w profilu Sobolewo wynosi 136,78 m n.p.m., natomiast w profilu Ujście 131,71 m n.p.m., co daje deniwelację rzeki na tym odcinku równą 5,07 m i spadek rzędu 0,8 m·km-1.
Pod względem klimatycznym zlewnia badawcza znajduje się w Regionie Mazursko-Podlaskim, obejmującym swym zasięgiem wschodnią część Pojezierza Mazurskiego oraz część Podlasia. Cały region, pomimo niewielkiej odległości od Morza Bałtyckiego, pozostaje pod znacznym wpływem rozciągającego się na wschód bloku kontynentalnego Eurazji.
Zlewnia badawcza Stacji Bazowej WIGRY odznacza się niezwykle wysokimi walorami przyrodniczymi, zwłaszcza w granicach Wigierskiego Parku Narodowego. Głównie decydują o tym bogate i zróżnicowane florystycznie zespoły roślinne występujące na dnie podmokłej doliny. Tereny wzdłuż rzeki zajmuje kompleks torfowisk niskich i przejściowych, z których wiele zachowało swój pierwotny charakter. Występują tu rzadkie gatunki roślin, a wśród nich relikty polodowcowe: wełnianeczka alpejska Scirpus hudsonianus i brzoza niska Betula humilis oraz wymierający fiołek torfowy Viola epipsila. Cała dolina jest miejscem bytowania łosi, bobrów, wydr, piżmaków, wilków oraz wielu innych gatunków zwierząt.
Program ZMŚP
Programy pomiarowe ZMŚP
A1: Meteorologia
B1: Zanieczyszczenie powietrza
C1: Chemizm opadów atmosferycznych
C2: Chemizm opadu podkoronowego
C3: Chemizm spływu po pniach
D1: Metale ciężkie i siarka w porostach
D2: Metale ciężkie i siarka w mchach
E1: Gleby
F1: Chemizm roztworów glebowych
F2: Wody podziemne
G2: Opad organiczny
H1: Wody powierzchniowe – rzeki
J2: Struktura i dynamika szaty roślinnej (powierzchnie stałe)
J3: Monitoring gatunków inwazyjnych obcego pochodzenia – rośliny
K1: Uszkodzenia drzew i drzewostanów
M1: Epifity nadrzewne
I1: Hydrobiologia rzek – makrofity i ocena hydromorfologiczna koryta rzecznego
Programy analityczne ZMŚP
Zmiany pokrycia terenu i użytkowanie ziemi
Świadczenia geoekosystemów
Modelowanie zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla zlewni reprezentatywnych ZMŚP
Programy specjalistyczne
Monitoring zmian poziomu wód gruntowych w podmokłych ekosystemach leśnych
Publikacje
Bajkiewicz-Grabowska E., 1997, Charakterystyka fizyczno-geograficzna zlewni eksperymentalnej Wigierskiej Stacji Bazowej. W: L. Krzysztofiak (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, s.19-28.
Danilewicz J. 2006. Zróżnicowanie ilości i chemizmu wód podkoronowych i spływających po pniach w zależności od gatunku drzew w lasach Wigierskiej Stacji Bazowej w latach hydrologicznych 2003-2004. W: L. Krzysztofiak (red.) Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Funkcjonowanie i monitoring geoekosystemów Polski w warunkach narastającej antropopresji. Biblioteka Monitoringu Środowiska. 396-405.
Huruk S., Huruk A., Barsevskis A., Wróbel G., Degórska A., Skotak K., Krzysztofiak L., Szpikowski J., Bochenek W., Janisz B., Huruk K. 2017. Wybrane elementy struktury zgrupowań biegaczowatych (Coleoptera, Carabidae) w badanych typach siedliskowych lasu w otoczeniu Stacji Bazowych ZMŚP. W: M. Kejna, J. Uscka-Kowalkowska (red.) Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego. Funkcjonowanie środowiska przyrodniczego Polski w warunkach globalnych zmian klimatu. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 177-184 Biblioteka Monitoringu Środowiska, 31.
Huruk S., Huruk A., Barševskis A., Wróbel G., Degórska A., Skotak K., Krzysztofiak L., Szpikowski J., Bochenek W., Janisz B., Huruk K. S. 2018. Zgrupowania biegaczowatych (Coleoptera, Carabidae) w wybranych typach siedliskowych lasu w otoczeniu Stacji Bazowych ZMŚP. W: A. Kostrzewski, M. Majewski (red.), Stan i przemiany środowiska przyrodniczego geoekosystemów Polski w latach 1994-2015 w oparciu o realizację programu Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, s. 471-491.
Huruk S., Huruk A., Krzysztofiak L. 2006. Analiza struktur zgrupowań biegaczowatych (Col., Carabidae) wybranych środowisk leśnych Stacji Bazowej ZMŚP WIGRY (Wigierski Park Narodowy). W: L. Krzysztofiak (red.) Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Funkcjonowanie i monitoring geoekosystemów Polski w warunkach narastającej antropopresji. Biblioteka Monitoringu Środowiska, 414-424.
Kamiński M. 1997. Drzewostany zlewni eksperymentalnej Wigierskiej Stacji Bazowej. W: L. Krzysztofiak (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, s. 94-109.
Komisarek J. 2008. Przestrzenna ocena zawartości miedzi i cynku w leśnych glebach płowych bielicowanych powierzchni testowej „Wigry” Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. Nauka Przyr. Technol. 2, 3: 22.
Kostrzewski A., Szpikowski J., Szpikowska G. 2011. Stan geoekosystemów Polski – ocena na podstawie wybranych geowskaźników w programie Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 12, s. 69-83, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
Krzysztofiak A., Romański M., Krzysztofiak L. 2018. Niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora DC. jako obiekt badań Stacji Bazowej ZMŚP WIGRY. W: W. Bochenek, M. Kijowska-Strugała (red.) Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Ocena funkcjonowania i kierunków zmian środowiska przyrodniczego polski na podstawie wieloletnich badań stacjonarnych. Biblioteka Monitoringu Środowiska, vol. XXXII, Szymbark, 165-168.
Krzysztofiak L. (red) 1997. Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy). Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa: 155 s.
Krzysztofiak L. 1993. Monitoring jakości wód Wigierskiego Parku Narodowego. Prądnik. Prace Muz. Szafera, 7-8: 171-174.
Krzysztofiak L. 1995. Ocena stanu środowiska zlewni eksperymentalnej i strefy buforowej Wigierskiej Stacji Bazowej Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. W: A. Kostrzewski (Red.) Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego. Stan geoekosystemów Polski w 1994 roku: 159-171. PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
Krzysztofiak L. 1995. Wigierska Stacja Bazowa Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. W: A. Kostrzewski (Red.) Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego. Stan geoekosystemów Polski w 1994 roku: 69-78. PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
Krzysztofiak L. 1997. Charakterystyka zmian właściwości fizycznych i chemicznych wód Czarnej Hańczy na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. W: L. Krzysztofiak, M. Romański (red.), Materiały z VIII Sympozjum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego – Funkcjonowanie geoekosystemów na terenach pojeziernych, Wigry 10-11 września 1997. Suwałki, s. 80-83.
Krzysztofiak L. 1997. Stacja Bazowa Wigry – jej struktura i główne zadania. W: L. Krzysztofiak (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy). Warszawa: Biblioteka Monitoringu Środowiska, s. 14-17.
Krzysztofiak L. 1997. Stacja Bazowa Wigry – jej struktura i główne zadania. W: L. Krzysztofiak (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, s.14-17.
Krzysztofiak L. 1998. Program pomiarowy: fauna bezkręgowców – ze szczególnym uwzględnieniem biegaczowatych (Coleoptera, Carabidae). W: A. Kostrzewski (red.) -Materiały z IX Sympozjum ZMŚP – Funkcjonowanie i tendencje rozwoju geoekosystemów Polski, Storkowo, 2-4 września 1998: 83-91. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
Krzysztofiak L. 1998. Raport Stacji Bazowej Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Wigierskiego Parku Narodowego za lata hydrologiczne 1994-1997. W: A. Kostrzewski (red.) Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stan geoekosystemów Polski w latach 1994-1997: 103-122. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
Krzysztofiak L. 2000. Zintegrowany monitoring środowiska. W: Stan środowiska województwa podlaskiego w 1999 roku. Białystok: Biblioteka Monitoringu Środowiska, s. 223-236.
Krzysztofiak L. 2001. Ocena jakości środowiska przyrodniczego Stacji Bazowej ” Wigry” (Wigierski Park Narodowy) w 2000 r. Biul. Monitoringu Przyr., nr 1, s. 57–58.
Krzysztofiak L. 2003. Monitoring porostów w Wigierskim Parku Narodowym. W: W. Bochenek, E. Gil. (red.), Funkcjonowanie i monitoring geoekosystemów Polski ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk ekstremalnych. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Szymbark: Wyd. Stacja Naukowo-Badawcza IGiPZ PAN, s. 79-87.
Krzysztofiak L. 2006. Stacja Bazowa Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego WIGRY. W: L. Krzysztofiak (red.) Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Funkcjonowanie i monitoring geoekosystemów Polski w warunkach narastającej antropopresji. Biblioteka Monitoringu Środowiska. 391-395.
Krzysztofiak L. 2018. Stan i przemiany środowiska przyrodniczego geoekosystemu zlewni Czarnej Hańczy. W: A. Kostrzewski, M. Majewski (red.), Stan i przemiany środowiska przyrodniczego geoekosystemów Polski w latach 1994-2015 w oparciu o realizację programu Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, s. 161-192.
Krzysztofiak L., Piekarski M.K. 2004. Obserwacje meteorologiczne na Stacji Bazowej WIGRY (Wigierski Park Narodowy) w 2002 roku. W: M. Kejna, J. Usecka (red.) Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Funkcjonowanie i monitoring geoekosystemów w warunkach narastającej antropopresji. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
Krzysztofiak L., Romański M., Krzysztofiak A. 2011. Warunki termiczne i opadowe w zlewni badawczej Stacji Bazowej WIGRY (Wigierski Park Narodowy). Biblioteka Monitoringu Środowiska, Biała Góra, XXVIII, 147-152.
Krzysztofiak L., Romański M. 2018. 25 lat funkcjonowania Stacji Bazowej Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego WIGRY. W: W. Bochenek, M. Kijowska-Strugała (red.) Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Ocena funkcjonowania i kierunków zmian środowiska przyrodniczego Polski na podstawie wieloletnich badań stacjonarnych. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Szymbark, 169-174.
Krzysztofiak L.1997. System monitoringu środowiska przyrodniczego. W: L. Krzysztofiak (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, s.10-13.
Mackiewicz A. 2006. Zmiany chemizmu wód rzeki Czarnej Hańczy na odcinku Sobolewo – Czerwony Folwark. W: L. Krzysztofiak (red.) Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Funkcjonowanie i monitoring geoekosystemów Polski w warunkach narastającej antropopresji. Biblioteka Monitoringu Środowiska. 406-413.
Mycke-Dominko M., Tobiasz M. 2011. Zmiana użytkowania ziemi dla Stacji Bazowej Wigry. Teledetekcja Środowiska, t.46, 43-51.
Niewolak S. 1997. Stan sanitarno-bakteriologiczny rzeki Czarnej Hańczy w rejonie Suwałk, w latach 1994–1996. W: L. Krzysztofiak (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy). Warszawa: PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, s. 58-75.
Niewolak S., Korzeniewska E., Staszewska J., Krzysztofiak L. 2005. Collected under Crowns and Flowing Down Tree of Pines and Spruces in Wigry National Park. Arch. Environ. Prot., vol. 31, no. 4, p. 69.
Niewolak S., Korzeniewska E., Staszewska J., Krzysztofiak L. 2005. Bacteria active in the conversion of nitrogen and sulphur compounds in rainfall collected under crowns and flowing down tree of pines and spruces in Wigry National Park. Arch. Environ. Prot., vol. 31, no. 4, p. 59-68.
Ostrowska A. 1998. Współczesne procesy korytowe Czarnej Hańczy na odcinku jez. Hańcza – jez. Wigry. Praca magisterska wykonana w Pracowni Sedymentologii pod kierunkiem dr Ewy Smolskiej. Uniwersytet Warszawski Wydział Geografii i Studiów Regionalnych. Warszawa: 130 ss.
Oświecimska Z. 1998. Dynamika transportu fluwialnego w obszarze młodoglacjalnym na przykładzie Czarnej Hańczy. Praca magisterska napisana w Pracowni Sedymentologii pod kierunkiem dr Ewy Smolskiej. Uniwersytet Warszawski Wydział Geografii i Studiów Regionalnych. Warszawa: 135 ss.
Romański M. 1997. Flora i roślinność zlewni eksperymentalnej Wigierskiej Stacji Bazowej. W: L. Krzysztofiak (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, s.77-93.
Sawicka-Kapusta K., Zakrzewska M. 2003. Ocena zanieczyszczenia powietrza na Stacjach Bazowych Zintegrowanego MonitoringuŚrodowiska Przyrodniczego w 2001 roku. W: W. Bochenek, E. Gil (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Funkcjonowanie i monitoring geoekosystemów Polski ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk ekstremalnych. Szymbark: Biblioteka Monitoringu Środowiska, s. 20-29.
Sawicka-Kapusta K., Zakrzewska M., Bydłoń G. 2003. Koncentracja metali ciężkich i siarki w porostach transplantowanych w sezonie zimowym 2002/2003 na terenie wybranych stacji bazowych ZMŚP. W: M. Kejna, J. Uscka (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego: Funkcjonowanie i monitoring geoekosystemów w warunkach narastającej antropopresji. Toruń: Biblioteka Monitoringu Środowiska. Wyd. UMK, s. 366-372.
Sawicka-Kapusta K., Zakrzewska M., Bydłoń G., Hajduk J. 2010. Ocena zanieczyszczenia powietrza Stacji Bazowych ZMŚP metalami ciężkimi i dwutlenkiem siarki w latach 2001–2009 z wykorzystaniem porostu Hypogymnia Physodes. Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 11, s. 63-71, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
Sawicka-Kapusta K., Zakrzewska M., Bydłoń G., Pizło A., Marek A. 2008. Zanieczyszczenie powietrza na terenie Stacji Bazowych ZMŚP w 2007 roku na podstawie koncentracji metali ciężkich i siarki w plechach porostu Hypogymnia physodes. Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 9, s. 71-77, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
Sawicka-Kapusta K., Zakrzewska M., Dudzik P., Gołuszka K. 2014. Zanieczyszczenia powietrza Stacji Bazowych ZMSP w 2011 roku na podstawie koncentracji metali ciężkich i siarki w plechach porostu Hypogymnia physodes zebranych z naturalnego środowiska. Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 16, s. 49-57.
Sawicka-Kapusta K., Zakrzewska M., Gdula-Arasińska J., Bydłoń G. 2005. Air pollution in the base station of the environmental integrated monitoring system in Poland. Air Pollution, vol. 12, p. 465-475.
Stach A. 1995. Najważniejsze wyniki pomiarów monitoringowych na Stacjach Bazowych ZMŚP w roku hydrologicznym 1994 – synteza. W: A. Kostrzewski (red.), Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego. Stan geoekosystemów Polski w 1994 roku. PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, s. 183-214.
Staszewska J. 2001. Bakterie czynne w przemianach związków azotu i siarki w opadach podkoronowych i spływie po pniach sosen i świerków w Wigierskim Parku Narodowym. Praca magisterska. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski. Maszynopis.
Świątecki A., Górniak D. 1997. Bakterioplankton systemu rzeczno-jeziornego Czarnej Hańczy i jego rola w procesach samooczyszczania wód. W: L. Krzysztofiak (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy). Warszawa: PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, s. 48-57.
Zwoliński Z. 1997. Stan geoekosystemów Polski w roku hydrologicznym 1996. W: L. Krzysztofiak, M. Romański (red.), Materiały z VIII Sympozjum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego – Funkcjonowanie geoekosystemów na terenach pojeziernych, Wigry 10–11 września 1997, Suwałki, s. 8-21.
Żyliński W. 1998. Analiza funkcjonowania systemu Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego na Stacji Bazowej Wigierskiego Parku Narodowego. Praca dyplomowa wykonana w Instytucie Systemów Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej pod kierunkiem dr inż. Sylwestra Tyszewskiego. Warszawa: 1-53.